Havza Haber Ajansı muhabirinin aktardığına göre, İlim Havzaları Genel Müdürü Ayetullah Ali Rıza Arâfî, Havza Eğitim Başkanlığı tarafından Havza Yönetim Merkezi’nde düzenlenen İslam Kelâmı Hocaları İstişare Toplantısında yaptığı konuşmada Receb ayının münasebetlerini ve İmam Muhammed Bâkır’ın (a.s.) mübarek veladetini tebrik ederek, bu ayların manevî ve ahlâkî kemâl için seçkin ve önemli imkânlar barındırdığını ifade etti.
Ayetullah Arâfî, İslamî maarifin önemli tezahürlerinden birinin, dua ve ziyaretin inanç temellerini güçlendirme ve sağlamlaştırmadaki rolü olduğunu belirterek, inanç esaslarına dair maarifimizin büyük bir kısmının dua ve ziyaret aynasında tecelli ettiğini vurguladı.
İlim Havzaları Genel Müdürü, hocaların emeklerini takdir ederek; itikadî maarifte aklî içtihada öncelik verilmesinin, kelâm alanında içtihat derslerinin yaygınlaştırılmasının, metinlerin yeniden yapılandırılmasının, dünyadaki ilmî gelişmelerin yakından takip edilmesinin ve havzanın küresel fikrî alanlarda aktif biçimde katılım göstermesinin gerekliliğine dikkat çekti.
Hiç şüphesiz havzanın birinci önceliği; temel ve itikadî maarif alanında kapsamlı, mantıklı, aklî ve sahih bir keşif ve içtihat olmalıdır. Bununla eş zamanlı olarak, bu maarifin yaygınlaştırılması, açıklanması, şüphelerin giderilmesi ve fikrî saldırılarla mücadele de birinci öncelik olarak sürdürülmelidir.
Ayetullah Arâfî, Havza Eğitim Başkanlığına ve bu toplantının düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek, bu tür istişare toplantılarının devam etmesini temenni etti; havzanın farklı birimleriyle iş birliği içinde kelâmî meselelerin daha da tamamlanıp derinleştirilmesini umut etti.
Eğitim, araştırma, tebyin (açıklama), tebliğ ve itikadî–kelâmî meselelerin söylemleştirilmesi alanlarında gerçekleştirilen kapsamlı çalışmaları takdir eden Ayetullah Arâfî, bu faaliyetlerin önemli bir bölümünün havza bünyesinde ve özellikle kıymetli hocaların gayretleriyle yürütüldüğünü belirterek, bunların tamamının takdir ve övgüye layık olduğunu söyledi.
Ayetullah Arâfî, itikadî meselelerin içeriksel önemine işaret ederek şunları ifade etti: “Hiç şüphesiz havzanın birinci önceliği; temel ve itikadî maarif alanında kapsamlı, mantıklı, aklî ve sahih bir keşif ve içtihat olmalıdır. Bununla eş zamanlı olarak, bu maarifin yaygınlaştırılması, açıklanması, şüphelerin giderilmesi ve fikrî saldırılarla mücadele de birinci öncelik olarak sürdürülmelidir.”
İlim Havzaları Genel Müdürü, konuşmasının devamında son yıllarda havza yönetiminin izlediği yolu değerlendirerek şöyle dedi: “Havza çalışmalarının tabiî güçlükleri, eksiklikleri ve sorunları bulunmasına rağmen; havzanın hareketinin temel bir mantık çerçevesinde ve Aziz İslam İnkılabı Rehberi’nin, büyük taklit mercilerinin ve havza camiasının talepleri dikkate alınarak düzenlenmesine gayret edilmiştir. Her ne kadar ideal durumla arada anlamlı bir mesafe bulunsa da; makro düzeyde tasarım, konu belirleme, belge hazırlama ve alan/dal şemalarının oluşturulması alanlarında kapsamlı çalışmalar yapılmıştır.”
Ayetullah Arâfî, son beş yıl içerisinde havza alan/dal şemalarının ve kapsamlı belgelerin hazırlanmasında yaklaşık bin kişinin aktif katkı sunduğunu belirterek şunları vurguladı:
“Bazı eleştirilere rağmen bu süreç devam etmiştir ve bugün bu belgeler, havza ilimlerinin çerçevesi olarak ülke içindeki ve dışındaki ilmî çevrelerde ilgiyle takip edilmektedir. Bununla birlikte, günümüz dünyasının fikrî ve demografik dönüşümlerinin büyüklüğü karşısında yapılan bu çalışmaların henüz yeterli olmadığı da açıktır.”
Ayetullah Arâfî, mübelliğlerden oluşan geniş ağın düzenlenmesi, okullara destek verilmesi ve tebliğ ile yönetsel kurumlarla etkileşim dâhil olmak üzere çeşitli alanlarda 100’ü aşkın önemli projenin hayata geçirildiğine işaret ederek şunları söyledi:
“Bu alanların bir kısmı her ne kadar havza yönetiminin resmî görevleri arasında yer almasa da, dinî ve havzavî sorumluluğun gereği olarak bu sahalarda da çeşitli çalışmalar yürütülmüştür.”
Çağdaş dünyanın fikrî açıdan karmaşık ve çalkantılı koşullarına dikkat çeken Ayetullah Arâfî, mevcut kelâm faaliyetlerini küresel ölçekteki şüpheler ve meydan okumaların hacmi karşısında yetersiz bulduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Kelâm alanı; kapsamlı bir programa, net bir iş bölümüne ve yeni ateizmden, din içi ve mezhebî şüphelere kadar tüm fikrî alanları kapsayacak açık bir yol haritasına ihtiyaç duymaktadır.”
İlim Havzaları Genel Müdürü, araştırma odaklı kelâm alanında içtihat derslerinin yaygınlaştırılmasını acil bir gereklilik olarak nitelendirerek şunları vurguladı:
“Kelâmda içtihat dersleri, ilmî ağırlık ve araştırma yöntemi bakımından fıkıh usûlü araştırmalarıyla aynı düzeyde olmalıdır. Yakın gelecekte, havzada içtihat ürünü veren onlarca kelâm alanında içtihat dersinin şekillenmesi beklenmektedir.”
İlahiyat, felsefe, fıkıh, ahlak ve yapay zekâ hukuku havzanın gündemine ciddiyetle alınmalıdır.
İlim Havzaları Yüksek Şurası Üyesi Ayetullah Arâfî, klasik kelâm, tefsir ve felsefe metinlerinin yeniden yapılandırılması ve ihyasını da önemli bir imkân olarak değerlendirerek şöyle dedi: “Havza, son derece büyük bir ilmî mirasa sahiptir ve bu mirasın kenara itilmemesi gerekir. Bu metinler, havzanın aklî mirasının omurgası olarak ele alınmalı ve yeniden okunup değerlendirilmelidir.”
Ayetullah Arâfî, dördüncü seviyeden sonra daha ileri eğitim aşamalarının tasarlanmasının, kelâmın ihtisas alanlarında elit kadroların yetiştirilmesinin ve kelâm ilminin kimlik inşasına gereken önemin verilmesinin zorunluluğuna işaret ederek şunları ekledi:
“Kelâmî yaklaşım, dinî maarifin açıklanmasında temel ve kurucu bir role sahiptir ve felsefeden akıllıca yararlanarak, eleştirisiz bir kabule dayanmadan güçlendirilmelidir.”
Ayetullah Arâfî, üniversitelerle aktif iş birliği kurulmasını ve küresel bilimsel alanlarda etkin bir katılımın sağlanmasını günümüz havzasının zorunlulukları arasında sayarak şu hususu vurguladı: “Havzanın ilmî üretimleri; yurt içi ve yurt dışındaki üniversitelerde, kiliselerde ve uluslararası ilmî platformlarda aklî temelde diyalog kurma ve savunma yapma kapasitesine sahip olmalıdır.”
İlim Havzaları Genel Müdürü Ayetullah Arâfî, konuşmasının devamında modern bilimlerle, Batı felsefesiyle, beşerî bilimlerle ve özellikle ilahiyatla ilişkili temel bilimlerle — bilhassa fizik ve kozmolojiyle — tanışıklığın zorunlu olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“Yeni ortaya çıkan birçok şüphenin bu alanlardan kaynaklandığını ve bu sahalara derinlemesine vukufiyet olmadan etkili cevap vermenin mümkün olmadığını ifade etti.”
Ayetullah Arâfî, teknolojinin ve yapay zekânın hızlı dönüşümüne dikkat çekerek bu alanı geleceğin en önemli meydan okumalarından ve fırsatlarından biri olarak nitelendirdi ve şöyle konuştu:
“Yapay zekâ ilahiyatı, felsefesi, fıkhı, ahlakı ve hukuku, havzanın gündemine ciddi ve sistemli biçimde alınmalıdır; zira yapay zekâ artık yalnızca bir araç değil, yakın gelecekte bilgi üretiminde aktif bir paydaş hâline gelecektir.”
Kelâm alanında içtihat dersi, ilmî ağırlık ve araştırma yöntemi bakımından usûl-i fıkıh araştırmalarıyla aynı düzeyde olmalıdır.
Ayetullah Arâfî, konuşmasının sonunda sağlam itikadî bildirgelerin hazırlanmasının, kelâm ilminde metodolojiye ciddi biçimde eğilmenin ve içtihadî aklî yöntemin güçlendirilmesinin gerekliliğini bir kez daha vurguladı.
Hocaların katılımına teşekkür eden Ayetullah Arâfî, ele alınan konuların kolektif bir çabayla sürdürülmesini ve somut, uygulanabilir sonuçlara ulaşmasını temenni etti.
Şunu da belirtmek gerekir ki;
İslam Kelâmı hocalarına özel olarak, Havza İlimleri Eğitim Başkanlığı tarafından, İslam İnkılabı Rehberi’nin havzalara yönelik mesajının hayata geçirilmesine dair sekizinci fikir geliştirme oturumu düzenlendi. Bu toplantı; kelâm ilminin ilmî, eğitimsel ve stratejik meselelerini ele almak ve çağdaş fikrî meydan okumalar karşısında kelâm ilminin konumunun güçlendirilmesine yönelik çözüm yolları üzerine istişarede bulunmak amacıyla gerçekleştirildi.
Bu toplantıda görüş ve önerilerini dile getiren hocaların değerlendirmelerine ilişkin ayrıntılı raporun daha sonra yayımlanacağı bildirildi.
yorumunuz